PFAS-norm fors verhoogd, oplossing voor veel bouwprojectenMaatregelen PFAS voor bouw- en baggerprojecten

Wat zijn de problemen met PFAS?

PFAS is een verzamelnaam voor meer dan 6.000 verschillende poly- en perfluoralkylstoffen. Deze stoffen komen voor in onder andere bakpapier, make-up en verf. PFAS breken nauwelijks af en blijven in het milieu achter. PFAS kunnen risico’s hebben voor de gezondheid en vervuilend zijn voor het milieu.

PFAS zit bijna overal in de grond, het water en de lucht. Sinds maart 2019 heeft het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) risicogrenzen van PFAS-stoffen vastgesteld. Op basis hiervan heeft het kabinet een voorlopige norm vastgesteld. Die norm moet vooral de gezondheid en omgeving beschermen.

Bouwers en baggeraars hebben veel problemen omdat het giftige PFAS op veel plekken in de bodem zit. Zij mogen niet grond met veel PFAS naar plekken brengen waar minder PFAS in de grond zit. Het kabinet wil ook zorgen dat bouw- en baggerprojecten door kunnen gaan. Daarom heeft het kabinet maatregelen genomen voor het hergebruiken van grond met PFAS.

Maatregelen voor hergebruik grond met PFAS

Tijdelijke regels voor hergebruik en verplaatsen van grond

Omdat nog niet duidelijk is hoeveel PFAS er in de bodem zit op verschillende plekken in Nederland kwam de staatssecretaris van het ministerie van Infrastructuur en Infrastructuur en Waterstaat (IenW)) met een tijdelijke regel. Wat bouwers en baggeraars moeten doen bij het grondverzet staat in het Tijdelijk handelingskader PFAS. Zo mag de bodem waar de grond naartoe gaat, niet vuiler worden door PFAS. Ook staat hier in wat gemeenten moeten doen als zij hun eigen PFAS normen willen gebruiken.
In het Tijdelijk handelingskader voor PFAS dat in juli 2019 is ingegaan, waren nog geen achtergrondwaarden voor grond van landbouw en natuur en voor bagger beschikbaar. Dit zorgde voor veel stagnatie bij het toepassen van grond en bagger.

Nieuwe PFAS-normen per 29 november

Vanaf 29 november 2019 geldt een nieuwe, landelijke norm voor hergebruik van grond met PFAS in landbouw en natuur. De nieuwe norm is hoger dan de oude grens van 0,1 microgram (μg/kg) PFAS per kilogramdroge stof. Zo krijgen bouwers en baggeraars meer mogelijkheden om grond te verzetten. De nieuwe norm is niet schadelijk voor mens, dier en milieu.

PFAS in grond
De afgelopen maanden is door het Rijksinstituut voor Milieu (RIVM) onderzocht hoeveel PFAS er nu in de bodem zit. Deze zogenaamde achtergrondwaarde is het gehalte aan PFAS dat overal in Nederland in de bodem wordt aangetroffen.

De achtergrondwaarden van PFAS voor landbouw en natuur zijn 0,9 microgram per kg droge stof voor PFOS en 0,8  voor alle andere PFAS.  Deze nieuwe normen geven meer ruimte voor grondverzet. Indien lokale achtergrondwaarden bekend zijn, kunnen deze voor de toepassing van grond worden gebruikt.

PFAS in waterbodems
Daarnaast is het PFAS gehalte in waterbodems (herverontreinigingsniveau, HVN) door kennisinstituut Deltares samen met RIVM en Rijkswaterstaat in kaart gebracht. Dit is de kwaliteit van het sediment (afzetting) dat de rivier zelf bij overstroming in de uiterwaarden afzet. Op basis van het HVN kunnen waterschappen en baggeraars meer PFAS-houdende baggerspecie verplaatsen. Voor PFOS is deze waarde 3,7 microgram per kilogram droge stof en voor andere PFAS 0,8. Deze waarden zijn vanaf 29november 2019 van kracht.

Rijksbaggerdepots opgesteld voor vuile baggerspecie

Baggerspecie met teveel PFAS mag naar de Rijksbaggerdepots depots. Sinds november 2019 mogen baggeraars bagger met te veel PFAS naar baggerdepots van de Rijksoverheid brengen. De opslagplaatsen liggen onder andere bij IJmuiden, het Maas-Waalkanaal en bij de Nieuwe Waterweg.

Gemeenten kunnen sneller beslissen waar grond met PFAS heen kan

De procedure voor het vaststellen van bodemkwaliteitskaarten is sneller geworden. Daardoor kunnen gemeenten bouwers en baggeraars sneller laten weten waar PFAS-houdende grond in hun gebied naartoe verzet mag worden. De gegevens over de bodem leggen gemeenten vast in een bodemkwaliteitskaart. Deze kaarten zijn nodig bij het grondverzet. Op de kwaliteitskaart kunnen gemeenten zien waar de meeste PFAS in de bodem zit. Bouwers mogen grond met weinig PFAS naar een plek brengen met meer PFAS in de grond.

Bodemexperts helpen bij vragen over PFAS

Een team van bodemexperts, de zogenoemde vliegende brigade, ondersteunt gemeenten en provincies bij vragen over PFAS. Bijvoorbeeld over hoe zij de bodem kunnen onderzoeken op PFAS. Met kennis over hoe giftig PFAS is. En welke regels en beleid er zijn voor het omgaan met grond met PFAS.

Overheid en bedrijven zoeken oplossingen voor vastgelopen bouw- en baggerprojecten

Gemeenten, provincies en waterschappen, en bedrijven bespreken oplossingen voor PFAS-vervuiling voor projecten in de regio’s. Bijvoorbeeld het herprioriteren van baggerprojecten door waterschappen, zodat de baggeraars geen werk verliezen en het aannemen van PFAS-houdende grond door grondbanken.
Een taskforce zoekt oplossingen voor regio-overstijgende problemen.

 

Bron: Rijksoverheid